Kuzeyde Yıldızeli, doğusunda Sivas merkez ve Altınyayla, güneyde Kayseri'nin Pınarbaşı ilçesi, güneybatısında Gemerek ve batıda Yozgat'ın Akdağmadeni ilçesi bulunmaktadır. Şarkışla'nın 2021 istatistiklerine göre toplam nüfusu 37,708'dir ve bu nedenle Sivas ilinin en kalabalık ilçelerinden biridir.
Etimolojisi
Şarkışla'nın adı, geçmişten gelen tarihi ve kültürel birikimi yansıtan ilginç bir etimolojiye sahiptir. İlçenin eski adlarından biri "Arangas" ya da "Aranga" olarak bilinirken, Bizans döneminde "Tenos" (Tonus) adını almıştır. Türkler Anadolu'ya yerleştikten sonra bölgeye "Gedük" adını vermişlerdir. Osmanlı döneminde ise "Şehr-i Kışla" (kışla kenti) olarak kullanılmıştır. Bu kelimenin zaman içindeki telaffuz değişiklikleri sonucunda "Şarkışla" halini almış ve bu şekilde resmiyet kazanmıştır. Şarkışla'nın adının "şar" (doğu) ve "kışla" kelimelerinin birleşimi ya da eski Türkçede "şehir" anlamına gelen Farsça kökenli "şar" kelimesi ile "kışla" kelimesinin birleşmesinden türetildiği düşünülmektedir.
Tarihçe
Şarkışla, tarihsel olarak zengin bir geçmişe sahip bir bölgedir ve birçok medeniyetin izlerini taşır. Bu bölgede yapılan arkeolojik çalışmalar, MÖ 3000'li yıllardan itibaren yerleşim olduğunu göstermektedir. Örneğin, Döllük köyünün yakınında bulunan MÖ 2000 yıllarına tarihlenen tunçtan yapılmış bir heykel, bu bölgenin tarihi geçmişini doğrulamaktadır. Ayrıca, "Hitit Tören Baltası" gibi önemli tarihi eserler de bu bölgede bulunmuştur.
Şarkışla, tarih boyunca Hattiler, Hititler, Etiler, Persler, Roma İmparatorluğu gibi farklı medeniyetlerin egemenliğine girmiştir. Kimmerler, bu bölgeyi yağmalamış ve tahrip etmiştir. Daha sonra İskit saldırılarına uğrayan yöre, Medler tarafından ele geçirilmiştir. Persler, Sivas ve çevresini Kapadokya Satraplığı'na bağlamıştır. Ardından Büyük İskender'in egemenliği başlamıştır. Şarkışla, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde varlığını sürdürmüş ve Eretna Beyliği ve Kadı Burhaneddin Devleti gibi farklı yönetimlerin denetimine girmiştir.
Osmanlı döneminde, Şarkışla, Yıldırım Beyazıt ve IV. Murat gibi Osmanlı padişahlarının askeri kışla olarak kullanıldığı bir bölge olarak kayıtlara geçmiştir. Timur'un Anadolu'yu istilası sırasında da askerlerinin kışladığı bir yer olarak kullanılmıştır.
Osmanlı döneminde, Şarkışla "Gedük" adıyla bilinen bir nahiye (bucak) statüsünde yönetilmiştir. 1867'den itibaren kayıtlarda "Gedikçubuk" adıyla geçmeye başlamıştır. 1873'te belediye teşkilatı kurulmuştur.
Şarkışla'nın tarih boyunca farklı medeniyetlerin etkisi altında kalması ve kültürel zenginlikleri, ilçeyi Sivas'ın önemli bir parçası yapmıştır.
