Tatvan'ı Tanıyalım

Van Gölünün güney batı kıyısında, Nemrut Dağının doğu eteğindeki düzlükte kurulmuş bulunan Tatvan, doğal bir liman görünümündedir. Bitlis iline bağlı bir ilçe olmakla birlikte, bağlı bulunduğu ilden, nüfus açısından daha büyük bir yerleşim birimidir. Son yerleşmelerle birlikte Bitlis’e olan uzaklığı 20 kilometreye inmiş durumdadır.

Tatvan’ın tarihine baktığımızda, yaygın yargının aksine binlerce yıllık bir geçmişle karşılaşırız. Tarihi belgeler de bu durumu ispat etmektedir. Buna göre Tatvan’ın bilinen tarihi, son yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen bulgulara göre günü­müzden takriben beş bin yıl öncesine da­yanmaktadır.

Uzun bir geçmişe sahip bulunan Tatvan, ilk çağlardan itibaren çeşitli mil­letlerin ve bu arada Dara, Büyük İskender, Selçuklu Hükümdarı Alparslan, Timur, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Sü­leyman, Şah İsmail ve IV. Murat’ın ordula­rına geçit görevi gördü. Osmanlı Hü­kümdarları İran seferlerine çıktıklarında Tatvan’dan önemli oranda istifade ettiler. Hatta, İran seferi sırasında Kanuni Sultan Süleyman’ın, Van Gölünün güney batısına düşen bu limanda, bir tersane yaptırdığı bilinmektedir. Araş­tırmalar sonucunda elde edilen belgelerden ve eski kaynaklardaki bilgilerden anlaşıl­dığı kadarıyla, ilçe  ve çevresinin ilk sa­kinleri Subarlardı. Daha sonra Hurriler ve Hititler ile bunlara bağlı çeşitli boylar Tat­van’a hakim oldular.

M.Ö. IX. Yüzyıldan  itibaren Urartular, Van ve çevresi ile birlikte Tatvan’da üç asır bo­yunca egemenlik kurdular. Van şehrini kendilerine başkent edinen Urartular’ın Tatvan’daki hakimiyetleri sona erdikten sonra ilçeyi çeşitli boylar yurt edindiler. Söz konusu boyların Asur, İran, Roma  ve Bizans gibi çeşitli devletlerle kısa veya uzun temasları oldu.Hz. Ömer dönemi ise Tatvan için yeni gelişmelerin başlangıcı oldu. Çünkü bu tarihten itibaren Bitlis ve çevresi İslam Devletinin toprakları arasına katıldı. 1071’deki Malazgirt Meydan Sava­şından sonra bu kez Tatvan Selçukluların eline geçti ve bu durum M.S. 1200’lere kadar devam etti. Bu tarihlerden sonra Tatvan, Harzemşahlar, İlhanlılar ve Akkoyunluların istilasına uğradı.

Tatvan’ın tarihinde dönüm noktası sayılabilecek olaylardan biri ise, bölgede Osmanlı hakimiyetinin başlamasıdır. 1514 tarihli Çaldıran Savaşında Şii-İran ordusunu bozguna uğratan Osmanlı ordu­sunun bu başarısından sonra Doğu Ana­dolu topraklarının büyük bir bölümü Os­manlı Devletine bağlanmıştı. İdris-i Bit­lisi’nin yardımları ve çabaları sonucu Bitlis ve Hizan Emirleri de diğer bölge emirleri gibi Yavuz Sultan Selim’e itaat etmişler­di. İdris-i Bitlisi’nin gayretleri netice­sinde bölgede bir çok bey daha (Cizre, Eğil, Garzan, Palu, Siirt, Hasankeyf, Silvan Beyleri), toprakları kendilerine “temlik” olarak verilmek şartı ile Osmanlı Devletine bağlanmışlardı. Bu olay Tatvan’ın tarihindeki önemli olaylardan biridir. Çünkü bundan sonra yaklaşık dörtyüz yıl boyunca yöre Osmanlı Devleti idaresinde daha istikrarlı bir yapıya kavuştu.

Tatvan isminin ne zaman ve kimler  tarafından  verildiği bilinmemektedir. An­cak Evliya Çelebi, Rahova (Rahva) Ova­sından doğuya doğru üç saat yürüdükten sonra Taht-ı Van kalesine ulaşıldığını ve buraya yöre halkının Tatvan adını verdikle­rini kaydetmektedir. Burası Van denizi kenarında olup, Van Paşasının Hassı idi ve subaşılıkla idare edilmekteydi. Evliya Çelebi’ye göre Kanuni döneminde Zal Paşa burada küçük bir kale yaptırmıştı. Tatvan Kalesi daha sonra, İran Şahı Tahmasb döneminde İran orduları tarafın­dan tahrip edilmişti. Tahmasb’ın orduları Ahlat ve Adilcevaz kalelerini istila ettikle­rinde, Tatvan’dan gemiler ile Van’a yar­dım gitmesini engellemek amacıyla bura­daki kaleyi tahrip etmişlerdi. Fakat buna rağmen Tatvan bir liman olarak, bundan sonra da önemini korumuştu. Yakın geçmişte ise Tatvan ilçesi Küçüksu Nahiyesinde 1879’da ku­rulmuş bir köy görünümünde idi. Bu  ge­lişme bir tesadüf eseri olmayıp, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, yani 93 harbi ile iliş­kilidir. 93 Harbi sırasında ve sonrasında Doğu Anadolu Bölgesinde önemli oranda nüfus hareketleri meydana gelmiş ve ku­zeyden daha aşağılara doğru yoğun bir göç yaşanmıştı. Rusların işgal bölgelerinden içerilere doğru göç eden insanlar, Osmanlı Hükümeti tarafından iç kesimlere yerleşti­rilmişlerdi. Muhtemelen Tatvan’daki söz konusu iskan olaylarının, bahsi geçen göçlerle yakın bir ilişkisi vardır.

1918 yılında Bitlis iline bağlı bir nahiye merkezi durumunda olan Tatvan, 1936 yılında ilçeye dönüştürüldü. XX.yüzyıl başlarında küçük bir köy görüntüsü veren Tatvan, daha sonra hızlı bir gelişme gösterdi ve sürekli bir ilerlemeye paralel olarak ilçe teşkilatına kavuştu­ğunda, Karşıyaka mahallesinde bulunun idare binaları 1946 Haziran’ında Tuğ ma­hallesine taşındı.

Tatvan, ilçe olduğu dönemde yakla­şık üç yüz nüfuslu küçük bir kırsal yer­leşmeydi. 1950’de 3179 olan nüfus miktarı 1965’te 10 bini, 1970’te 20 bini, 1980’de 40 bini, 1985’te 50 bini aşmıştı. Nüfusun hızla artmasında Tatvan’ın bir ulaşım ve konaklama merkezine dönüşmesi, ayrıca bazı göçer aşiretlerinin buraya yerleşmesi önemli rol oynamıştı. Yine Tatvan’ın Van’a ve İran’a ulaşımı sağlayan bir liman kenti olması da, gelişmesine etki eden önemli faktörlerden biridir. Dağınık tarihi eserlerin doğa ve insanların yıkıcı etkisinden kendilerini kurtaramadığına, Tatvan’da tanık olmak mümkündür. Doğanın tahribatını anlamak daha kolay olmakla birlikte insanların yıkıcı etkisini izah etmek aynı oranda kolay olmasa gerek. Çünkü, tarihi yok etmesi insanın, kendi kendini yok etmesi anlamına gelmektedir. Her şeye rağmen Tatvan’da kalıntı halinde de olsa varlığını koruyabilmiş tarihi eserlere rastlamak mümkündür.  Buna göre Tatvan’da tarihi eserlerin dağılımı konusunda  karşımıza şöyle bir tablo çıkmaktadır: 11 kale, 5 camii, 4 kervansaray, 2 kümbet, 2 çeşme, 2 köprü, 3 tarihi ev, 4 tarihi mağara ve 54 kilise.

Kilise sayısının bu kadar fazla olması Hıristiyan dinine mensup Ermeni nüfusunun aynı oranda fazla olduğu anlamına gelmemelidir. Ermeni nüfusunun en yoğun olduğu vilayetlerin başında Bitlis gelmekle birlikte, 93 harbinden önce Bitlis’te 45.600 Müslüman nüfusa karşılık, Ermeniler de dahil bütün Hıristiyanların miktarı 15.200 kişiydi. Bu da yaklaşık olarak % 30’luk bir oranı ifade etmektedir. 93 Harbi sonrası dönemde de bu oran bir miktar artış göstermekle birlikte, bir önceki döneme yakındı.  Doğu Anadolu bölgesi genelinde ise, bu oran aynı dönemlerde %18 dolaylarındaydı.

93 Harbinin etkisi azaldıktan sonra Ermeni nüfusunda giderek  bir azalma meydana gelmişti. Bu tarihten sonra bölgenin bazı köylerinde Ermeniler ağırlıklı olarak yaşamakta idiler. Söz konusu 54 kilisenin tamamına yakınının köylerde bulunuyor olması da bu tezi doğrulamaktadır.

Bir yerleşim biriminin turist çekebilmesi için bir takım vasıflara sahip olması gerekir. Tatvan’a baktığımızda turizm potansiyeli bakımından son derece zengin olduğunu görebiliriz. Tatvan her şeyden önce sahip olduğu güzellikleri ile zaten önemli bir cazibe merkezi durumundadır. Bu özelliği dahi, iyi bir tanıtımla önemli oranda turist çeşmeye yeter. Yöre, tarihi İpek Yolu üzerinde olup, değişik uygarlıklara ait izleri bünyesinde barındırmaktadır. Tatvan, söz konusu uygarlıklara ait çok sayıda mimari, arkeolojik ve tarihi eserlere sahiptir. İlk bakışta, Belediye halk plajı içindeki Urartu kent kalıntısı, Küçüksu veDalda köylerindeki Selçuklu dönemi mezarlıkları, başta Kıyıdüzü, Göllü, Koyunpınar köylerindeki manastırlar olmak üzere çok sayıda manastır veya kilise, İslam Uygarlığına ait türbeler ile Osmanlı dönemi eseri El-Aman Kervansarayı dikkati çeken yapılardır.

İlçe merkezinin kuzey batısında yer alan Nemrut Dağı, aynı zamanda volkanik patlamalar sonucunda Van Gölünün de oluşmasına zemin hazırlamıştır.  İlçe merkezine, yaklaşık  bir saat mesafede bulunan krater gölünün yanında ayrıca yeşil göl diye adlandırılan bir de sıcak su gölü bulunmaktadır. Yer yer sıcak buhar fışkıran krater bacaları da mevcuttur. Göl civarında çeşitli ağaçlardan oluşan küçük  koruluklar, Nemrut zirvesini daha güzel bir hale getirmektedir.

Milli park ilan edilmeyi bekleyen Nemrut Dağı  başta olmak üzere, tarihi ve turistik yerlerin tamamı insanların yıkıcı etkileriyle karşı karşıya bulunmaktadır. Bunun en önemli  nedeni, bu yörenin yeterince tanınmamasıdır. Çünkü, insan tanımadığı bir şeyi yeterince sevemez, sevmediği şeyi de koruyamaz.Tarihi Yerler:

    Tatvan Kalesi
    Kalekıran Kalesi
    El-Aman (Rahva) Kervansarayı
    Abdulcelil Behtani Türbesi
    Hüseyin Dede (Bapir-i Kal) Türbesi
    Kotum Baba (Abdullah Bin Derare) Türbesi
    Urartu Kaya Mezarı
    Küçüksu (Kotum) Mezarlığı
    Dalda Köyü Mezarlığı
    Tokaçlı Köyü (Paşaelmalı ) Mezarlığı
    Göllü Ovası S.George Manastırı
    Tuğ Kilisesi

Tatvan Kalesi
Kanuni Sultan Süleyman’ın vezirlerinden Zal Paşa tarafından, Tatvan’ın bu günkü Çağlayan mahallesinde 1550-1560 tarihleri arasında yapılmıştır. İran Şahı Tahmasb Adilcevaz ve Ahlat Kalelerini istila ettikten sonra, Van’a yardım gitmemesi için kaleyi yıktırmıştır. Tatvan Kalesinin kalıntıları rivayete göre halen Yatılı İlköğretim Okulunun temelleri altında bulunmaktadır.

Kalekıran Kalesi
Tatvan’a bağlı Çekmece (Şahmiran) köyünün üstünde, Nemrut Dağı kraterindeki mevcut büyük göl ile paralel olarak bulunan bu kale bütün Tatvan ve çevresine hâkim durumdadır. Ancak aşınma ve toprak örtmesi sonucu bir tepe görüntüsü vermektedir. Tepenin etrafında yontulmuş taştan kale surları görünmektedir. Bu kale, bölgeye Nemrut’tan sonra gelen Pers krallarından Şahmiran’ın hüküm sürdüğü mevkidir.

Tatvan El-Aman (Rahva) Kervansarayı
Tatvan – Bitlis yolu üzerinde Rahva düzlüğünde devlet yolu kenarında yer almaktadır. Çok büyük bir alanı kaplayan eser, eski yayınlarda zaviye olarak geçmekte ve Van Beylerbeyi Hüsrev Paşa tarafından XVI. yüzyılda yaptırıldığı kaydedilmekte ise de eserin yapılışına ait bir kitabesi bulunmamaktadır. İnşa edilmiş olduğu arazi Bitlis-Muş ve Van yollarının birleştiği Rahva düzlüğü geçmişte, kış aylarında kervanlar için en tehlikeli yerlerin başında gelmekteydi. Bu derece önemli bir alanda yapılmış olması eserin çok geniş bir araziyi kaplamasına ve hatta bazı kısımların eklenmesine neden olmuştur. Böylece kaplamış olduğu arazi bakımından Anadolu’nun en büyük kervansarayı unvanını kazanmış bulunmaktadır.

Avlu dâhil olmak üzere beş bölümden meydana gelen kervansaray bir camii, bir hamamı, bir havuzu ve 160 odayı da bünyesinde bulundurmaktadır. Siyahi renkte ve sağlam bir taş damarından oluşan han 90 metre uzunluğunda, 70 metre genişliğinde büyük bir tarihi külliyedir.

Tatvan Abdulcelil Behtani Türbesi
Hz.Ömer döneminde yörede İslam dinini anlatmak üzere Reşadiye bucağına gelip yerleşen Abdulcelil Behtani burada eğitim amaçlı bir medrese ile bir zaviye kurmuştur. Bir süre sonra burada vefat eden Abdulcelil Behtani, medresenin yanına defnedilmiştir. Türbesinin üzerine bir kümbet yanına ise bir camii inşa edilmiştir. Halen önemli bir kısmı ayakta bulunan Türbe ve Zaviye bakımsızlıktan harabe halindedir.

Tatvan Hüseyin Dede (Bapir-i Kal) Türbesi
Hüseyin Dedenin 1470-1550 yılları arasında yaşadığı rivayet edilmektedir. Kardeşi Şeyh Hasan ile birlikte yöreye yerleşen Hüseyin Dedenin Hüsrev Paşa ile yakın bir dostluğu bulunduğu için kendisine İncekaya (Por) köyü bağışlanmıştır. Burada vefat eden Hüseyin Dedenin türbesi, Hüsrev Paşa tarafından yaptırılan camiinin yanında bulunmaktadır. Cami, mağaranın içi düzenlenerek ve ilaveler yapılarak inşa edilmiştir. Caminin inşaatında işlenmiş taşlar kullanılmış olduğu halde, camii ve türbesinin duvarları sonradan sıva ve yeşil bir boya ile örtüldüğü için tarihi yapı özellikleri bozulmuştur.

Camiinin yakınında Hüseyin Dedenin inzivaya çekildiği, takriben beş metre yükseklikte, kayaya oyulmuş bir çilehane de bulunmaktadır. 24 basamaklı bir demir merdivenle çıkılabilen çilehane iki bölümden (ibadet yeri ve yatma yeri) oluşmaktadır.

Tatvan Kotum Baba (Abdullah Bin Derare) Türbesi : Kotum Baba, İslam ordularının bölgeye gelmesi ile birlikte Kotum (Küçüksu)’a kadar gelebilmiş, yaşlı olduğu için daha ileri gidemeyerek burada kalmış ve burada vefat etmiştir. Kotum Baba Türbesi kendi adıyla anılan mescidin ön bölümünde çilehanesinin yanındadır. Türbenin iç bölmelerinin bazıları kayalara oyularak oluşturulmuştur.

Urartu Kaya Mezarı
Van Gölü Feribot İşletmesi sahasında yer alan ve Kale Tepe adıyla bilinen bölgede yer alan Urartu dönemi kaya mezarı iki ayrı odacıktan meydana gelmiştir. Odacıkların giriş kapıları kesme taşlardan oyularak ve süslenerek yapılmıştır. Mezarın içinde defineciler tarafından açılan çukurlara rastlanmaktadır. Aynı bölgede son zamanlarda yapılan araştırmalar sonucu M.Ö. III. bin yıla ait buluntular ortaya çıkarılmıştır. 

Tatvan Küçüksu (Kotum) Mezarlığı
Tatvan – Van karayolu üzerinde, Tatvan’ın 7 km. güneydoğusundaki Küçüksu’da iki tarihi mezarlık bulunmaktadır. Tatvan – Hizan karayolunun hemen karşısında yer alan dik bir kayalık üzerinde yükselen tepede yer alan ilk mezarlık günümüzde de kullanılmaktadır. Mezarlıkta dağınık vaziyette sanduka şeklinde ve şahideli birçok mezar bulunmaktadır. Mezarlığın güney ve orta kısmında yoğunlaşan tarihi mezarlardan en eskisi, üç kademeli prizmatik sanduka şeklindedir. Sandukanın üzerinde yer alan kitabede 569 (1173) tarihi yazılıdır.

Küçüksu’daki ikinci mezarlık, diğerinin kuzey yönünde yer almaktadır. Burada genellikle ikişer şahideden oluşan 12 mezar ile dikdörtgen prizma ya da üzeri üçgen prizma şeklindeki 8 sanduka mezar bulunmaktadır. Birçoğu harap durumdaki mezarda kitabe veya süsleme mevcut değildir.

Tatvan Dalda Köyü Mezarlığı
Tatvan’ın 10 km. kadar batı yönündeki Dalda (Engesor) köyünde bir tarihi mezarlık bulunmaktadır. Köye giden patika yolun sağındaki yamaçta yer alan mezarlıkta 16’sı şahideli, diğerleri çatma lahit prizma (sanduka veya kademeli prizma) sanduka türünde 72 mezar tespit edilmiştir.Mezarlığın batı yönünde yer alan tek şahide, dış yüzünde kandilin kenarındaki kabartma, rumi, kıvrık dallardan oluşan bezemesi ve diğer yönündeki Ramazan 723 (1323 Eylül) tarihi veren kitabesi ile dikkat çekmektedir.

Tatvan Tokaçlı Köyü (Paşaelmalı ) Mezarlığı
Tatvan’ın yaklaşık 20 km. doğusundaki Paşaelmalı mezrasında 28 şâhideli mezarın yer aldığı bir mezarlık tespit edilmiştir. Mezar taşlarındaki kitabelerden, burasının XV. yüzyılda kullanılmış olduğu anlaşılmaktadır. Bir kısmı yere düşmüş vaziyette duran genellikle tek şahideden oluşan mezarların en eskisi 841 (1438) de ölen Davut kızı Asiye’ye aittir.

Tatvan Göllü Ovası S.George Manastırı
S.George Manastırı Tatvan-Van karayolunun 35. kilometresinde kahveler mevkiinden başlayan Göllü Ovasında kurulmuştur. Göllü S.George Manastırı, kalın ve yüksek bir çevre duvarı ile çevrilmiştir.  Güney duvarının uçlarında bulunan iki kule yıkılmıştır. Güney duvarı üzerindeki kitabede tamamen yıkılan bölme duvarlarının 1760 yılında yeniden yapıldığı anlaşılmaktadır. Bir zamanlar Karçıkan Piskoposluk merkezinin de bulunduğu kilisenin kalıntılarına bakılarak, duvarların beyaz ve kalın kireç ile sıvandığı tahmin edilebilir. İnşa ve dekoratif süslemelerden dolayı kilisenin 900’lu yıllarda yapıldığı sanılmaktadır.

Tatvan Tuğ Kilisesi                                                                           
Tatvan Çağlayan Mahallesinde, hakim tepede yer alan kilisenin hangi döneme ait olduğu bilinmemektedir. Yöredeki kilise mimarisinin izlerini burada da görmek mümkündür. Ancak üzerinde her hangi bir kitabe bulunmadığından kilisenin kimler tarafından ve ne zaman inşa edildiği bilgisi mevcut değildir. Yapı yer yer tahrip olmuş olmakla beraber kısmen sağlam bir görünü vermektedir.


 

Köy Adı	Mezra Adı	Kürtçe Adı	Nüfus (2007)	Merkeze Uzaklığı
ADABAĞ		EDEBAX	400	26 km
	BEŞTAŞ	AXAX (AĞAĞ)		28 km
ALACABÜK		BÊLÛH	885	63 km
	AKSOĞAN	ALAN		55 km
ANADERE		URANIS	20	59 km
	DİREKLİ	POXE		63 km
	KÜLBASTI	TAXA SOR		62 km
BENEKLİ		ÇILXOR	1026	8 km
BOLALAN		ŞAMANÎS	359	21 km
	ÇATALTAŞ	VANÎK		22 km
	İNCEKAYA	POR		25 km
BUDAKLI		AŞNAK	358	63 km
	DOLUCA	NANIKAS		70 km
	USTABAŞI	ZIYARET		62 km
ÇALIDÜZÜ		BALEKAN	157	16 km
ÇANAKDÜZÜ		KOMIS	722	49 km
	BAĞMEŞESİ	PAX		70 km
	YALINAĞAÇ	ZEPA		73 km
	YAYGILI	ZEVA		75 km
ÇAVUŞLAR		KIRTVAN	1615	47 km
	SUNGURLU			62 km
	ÜZÜMLÜ	INZAN		52 km
ÇEVRE		EZ	81	11 km
DAĞDİBİ		ARISKOX	154	70 km
DALDA		ENGESOR	379	6 km
DİBEKLİ		SÛLÛ	184	17 km
	ARILI	XIYARTANK		23 km
DÖNERTAŞ		ÇANGÊS	150	65 km
	AKTOPRAK	KIRYAS		72 km
	GÖLGELİ	BEVLESOR		70 km
DÜZCEALAN		ÇORSIN	104	22 km
	ÇAMALTI	AXKÛS		20 km
EĞRİTAŞ		END	511	15 km
	TAŞTOP			18 km
	TOP			19 km
GÖLLÜ		AXKÛSA GOLÊ	823	44 km
	TUZLUCA	KOKÎSAN		70 km
	YAYIKLI	ASPRAS		75 km
GÜNTEPE		ENGESORA HELECYAN	131	52 km
GÜREŞÇİ		SAPOR	202	19 km
	TAŞDEMİR	SARXAÇ		18 km
HANELMALI		XIZORKÎN	138	7 km
HARMANLI		PINKAS	141	47 km
KAYNARCA		BIRÎKAR	79	51 km
KIRKBULAK		SAQ	472	13 km
KISIKLI		SIYAMÊRÎ	63	69 km
	KEPENEK	SALIS		60 km
KIYIDÜZÜ		KIZVAK	1607	14 km
KAĞANLI		HAYNAT	28	52 km
	YAPRAKLI	ZÛLÛL		55 km
KORUKLU		PIRÛS	333	59 km
	BEŞPARMAK	ÇANAS		55 km
	YENİTOPRAK	ASKIRI		54 km
KOYLUCA		XERZÎT (GARZAN)	107	28 km
KOYUNPINARI		NÊL	343	12 km
	ORTAKLAR	KERP		14 km
KÖPRÜCEK		AXÎSTO	220	43 km
	EMEK	XINIS		45 km
	PEKMEZ	MUKUS		40 km
	SANDIKLI	KINDIRAS		40 km
KURUYAKA		OXVANIS / UVANS	345	42 km
KUŞLUCA		PERTEVKÛT	100	51 km
	KARAÇALI	PANCAS		66 km
	ÜÇTEPE	ÛSTÛS		52 km
KÜÇÜKSU-BUCAK		KOTUM	1003	7 km
KÜLLÜCE		XAXRÊF	367	14 km
NOHUTLU		VARTÎNÎS	124	56 km
	DAMLACIK			52 km
OBUZ		QEMER	116	13 km
ODABAŞI		TELEVIR	0	68 km
ORUÇLU (KOLBAŞI)		AVETAX	169	22 km
ÖRENLİK		ELEMAN	138	17 km
SALLICA		KANCAS	109	59 km
	BEŞİKLİ	KERP		50 km
	ÖZEKLİ	ANDEVIN		60 km
SARIDAL		KÛTA KÊSANÊ	2	77 km
	ÇÖREKLİ	SÎMBAN		74 km
	UÇANKUŞ	VARŞÎN		75 km
	YORGALAR	ÇEMÎ XANÎ		74 km
SARIKUM		ZIXAK	1560	21 km
SÖĞÜTLÜ		PÊYNDAS	50	55 km
SUBOYU		HACÎYAN	14	71 km
	DİRLİK	ALEKAN		70 km
ŞENTEPE		ŞEHMÎRAN	523	9 km
TEKNECİK		XORUNTUS	100	57 km
	KÖMÜRLÜ	XIRNÎK		60 km
TOKAÇLI		KURTIKAN	263	20 km
	PAŞAELMALI	PAŞVASK		25 km
TOPRAKLI		PINDIVANIS	36	65 km
TOSUNLU		POXE	225	41 km
ULUSOY			66	45 km
	EKİNDÜZÜ	XORUS		35 km
UNCULAR		BIRIKOM	67	41 km
USLU		EXDAT	145	52 km
YASSICA		ÛNSÛS	240	23 km
YEDİVEREN		KINASOR	74	49 km
	GÜVENLİ	KENDEVIN		40 km
	PINARLI	ŞÎRÎNŞAS		40 km
YELKENLİ-BUCAK		SORP	650	30 km
YONCABAŞI		ŞÎKRANÎS	954	11 km
YUMRUKAYA		SINBAN	12	75 km
YUMURTATEPE		GIRFEQÎ	331	7 km

TATVAN MAHALLE MUHTARLARIN İLETİŞİM NUMARALARI
 

Mahalle Adı	Muhtarı	İletişim No	Adres
Aydınlar Mahallesi	Nurettin Güzeluçar	0 533 819 41 64	TATVAN
Bahçelievler Mahallesi	Hüsamettin Demir	0 532 560 95 36	TATVAN
Cumhuriyet Mahallesi	Menahin Dağdagül	0 536 939 99 67	TATVAN
Çağlayan Mahallesi	Servet Eskin	0 530 441 45 52	TATVAN
Dumlupınar Mahallesi	M. Şirin Üzel	0 538 308 93 70	TATVAN
Esentepe Mahallesi	Servet Baştuğ	0 535 842 61 01	TATVAN
Fatih Mahallesi	Hüseyin Ayaz	0 538 829 36 61	TATVAN
Fuar Mahallesi	Maşallah Şengül	0 545 491 67 06	TATVAN
Hidayet Mahallesi	Yüksel Koç	0 532 492 58 36	TATVAN
İşletme Mahallesi	Raif Turgut	0 537 708 30 09	TATVAN
Kale Mahallesi	Ömer Kaçar	0 538 459 89 99	TATVAN
Karataş Mahallesi	Nurullah Aydemir	0 533 224 18 79	TATVAN
Karşıyaka Mahallesi	Şerif Coşkun	0 535 571 00 59	TATVAN
Kültür Mahallesi	Mehmet Nezir Kandemir	0 530 400 05 30	TATVAN
Pınarbaşı Mahallesi	İbrahim Ayaz	0 532 604 79 49	TATVAN
Sahil Mahallesi	Fırat Barut	0 537 277 32 50	TATVAN
Saray Mahallesi	İrfan Urut	0 541 958 48 13	TATVAN
Sosyal Mahallesi	Selahattin Koç	0 537 978 90 53	TATVAN
Şirinevler Mahallesi	Necmi Yuca	0 535 853 98 45	TATVAN
Tuğ Mahallesi	Sinan Kaya	0 537 825 69 65	TATVAN
Yeni Mahalle	Medeni Yakıt		TATVAN
Yeşilmezra Mahallesi	Heybetullah Piral	0 533 720 99 34	TATVAN

 

	Toplam			Şehir			Köy
	Toplam	Erkek	Kadın	Toplam	Erkek	Kadın	Toplam	Erkek	Kadın
Tatvan	72873	38128	34745	55033	29224	25809	17840	8904	8936
Merkez	61787	31511	30276	43359	22317	21042	18428	9194	9234
Güroymak	42385	21653	20732	19787	10166	9621	22598	11487	11111
Adilcevaz	40464	21012	19452	24727	12917	11810	15737	8095	7642
Hizan	39949	20269	19680	11205	5997	5208	28744	14272	14472
Ahlat	35623	18350	17273	22699	11631	11068	12924	6719	6205
Mutki	34805	17745	17060	2450	1317	1133	32355	16428	15927
Bitlis Genel	327886	168668	159218	179260	93569	85691	148626	75099	73527

Eğitim

Tatvan çevresindeki şehirlere oranla eğitim düzeyi yüksek şehirlerden birisidir.
Tatvan Meslek Yüksek Okulu bulunmakta.