Molla Ahmed-i Cezirî, 16 ve 17. yüzyıl arasında yaşamış olan önemli bir Kürt alim, şair ve edebiyatçıdır. 1566 (Hicri takvime göre 974) yılında Cizre'de doğmuş ve 1640 yılında aynı şehirde vefat etmiştir. Hayatı ve eserleri, Kürt kültürünün önemli bir parçası olarak kabul edilmektedir.
Hayatı ve Eğitimi
Molla Ahmed-i Cezirî'nin hayatı hakkında kesin bilgilere sahip olmak zor olsa da, dindar bir ailede büyüdüğü bilinmektedir. Eğitimini Diyarbakır, Bingöl, Hasankeyf gibi farklı yerlerde almış ve bu süreçte İslam ilimlerine olan ilgisi gelişmiştir.
İmamlık görevini Diyarbakır'da üstlenmiş, ardından Sırba, Hasankeyf ve Cizre gibi şehirlerde de imamlık yapmıştır. Hayatının son dönemlerini Cizre'de geçirmiş ve burada vefat etmiştir. Molla Ahmed-i Cezirî'nin mezarının Kızıl Medrese'deki bir türbede bulunduğuna inanılır.
Eserleri
Molla Ahmed-i Cezirî'nin en önemli eseri "Divan"ıdır. Bu divan, Kürt edebiyatının önemli bir örneği olarak kabul edilir. Divan'ın birden fazla el yazması kopyası bulunmaktadır. Bu el yazmalarından biri Muhammed Tayyar Paşa-yı Amidi'nin 1131 Hicri tarihli kopyasıdır. Bir diğer önemli nüsha ise Alman şarkiyatçı Martin Hartman tarafından 1904 yılında Berlin'de yayınlanan Almanca bir önsözle birlikte tıpkıbasımı yapılan kopyadır. 2007 yılında Molla Ahmed-i Cezirî'nin Divan'ı, Kent Yayınları tarafından Türkçe olarak yayınlandı. Bu çalışmada, eserin mevcut tüm nüshaları göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır.
Molla Ahmed-i Cezirî'nin Divan'ı, Kürt edebiyatının önemli bir parçası olarak kabul edilmekte ve onun şiirleri, Kürt kültürünün ve tarihinin bir yansıması olarak görülmektedir. Onun eserleri, Kürt edebiyatının zengin ve renkli dünyasını keşfetmek isteyenler için önemli bir kaynaktır.