DEM Bitlis Belediye
Losev

Hallac-ı Mansur

A
a

Hallac-ı Mansur olarak tanınan bu bilgenin gerçek adı Beydalı Mansur'un oğlu Hüseyin'dir. Dokumacılık ile uğraştığı için ona Hallac denilmiştir.

856'da İran'ın Beyda'sında dünyaya gelmiştir. Mazdekî bir ailedendir. Dedesi Muhamma bir Mazdekî idi. Babası dinini değiştirmiş ve İslam'ı seçmişti. Kürtlüğü hakkında birkaç araştırmacını adını zikredebiliriz. Örneğin; Azerbeycan Lenkoran Üniversitesi'nden Prof. Masud Aliagaogli Mamedov, Prof. Louis Massignon (doğrusu Massignon, Kürtlüğü hakkında bir hayli gidiş gelişler yapar fakat yüzde yüz onun Kürt olduğunu ifade etmez), Dr Halil-i Cindî, Dr. Zurab Aloian, İhsan Çolemergî gibi daha pek araştırmacı söze konu edilebilir.

Hallac oldukça derinlikli bir filozoftur. Hayatı ve felsefesinde dünya hayatının hiçbir kıymet-i harbiyesi yoktur. Ona göre insan dünyevi şeyleri sevmemeli, sevgisini yüreğinde beslememeli. Maddi menfaatlerin tutsağı olmamalıdır. Asıl ve temel olan bu dünya değil anlam dünyasıdır. İnsan bu dünyadan kurtularak anlam dünyasına ulaşabilmelidir. Hallac, vahdet-i vücûd felsefesinin öncülerinden biridir. Düşünceleri ve felsefesi İslam'a uygun değildir. Hallac'a göre gerçek varlık tektir ve o da Tanrı'dır. Diğer bütün şeyler varlıklarını ondan alırlar. Her şey varlığını ondan aldığı için her şey O'dur. Ben de varlığımı ondan aldığımızı için esasen ben de O'yum. Ben ile O arasında hiçbir farklılık yoktur. Bu inancından ötürü Hallac “Ene'l Haqq” (Ben Hakk'ım) demiş ve bu da onun ölümüne sebebiyet vermiştir. Bu ifadelerinden önce de sekiz yıl zindanda yatmıştır.

Ona göre dünyada ölüm yoktur, değişim vardır. İnsanlar ölmezler sadece yaşamlarını değiştirirler. Bu yalancı dünyadan doğru ve gerçek dünyaya göçerler. Bu yüzden insanların ölümü onlar için yeni bir diriliştir. Ya da hayat ölümün içinde vardır. Bu yüzden de katillerine “beni öldürün çünkü yaşamım ölümümde, ölümüm de yaşamımdadır” demiştir.

Hallac'a göre dünyanın zevk ve eğlencesinden yüz çevirenler yüzlerine Tanrı'ya döndürürler, böylece Tanrı ile ilişkiye girmiş olurlar ve bu ilişki devam edip arttırıldığında bu, Tanrı ile birleşmek ile sonuçlanır. İnsan manevi gayret ve emekleri ile bu aşamaya ulaşır. Dünyanın zevk ve eğlencelerinden yüz çevirip Allah'a gönül temizliği ile ulaşmak isteyenlerin elde edeceği bir makamdır, salt Tanrısal bir seçim değildir yani. Bu aşama adım adımdır, insan bir anda bu aşamaya ulaşamaz. Tanrı ile hemhal olabilmesi için üç aşamadan geçmesi gerekmektedir. Birinci aşama, yukarıda da ifade ettiğimiz gibi dünyanın zevk ve eğlencelerinden yüz çevirip gönül temizliği ile Allah'a yönelmektir. Bu merhale insanı derinlikli bir içsel temizliğe ulaştıracak. Kişi Allah ile bir olacak. İnsan pek çok özelliği ile Tanrı'ya benzer nitekim. Mesela Allah ilim sahibidir insan da ilim sahibidir, Allah işitir, insan da işitir. Allah görür insan da görür. İnsan, Allah'ın doksan dokuz sıfatını kendinde taşıyor yeter ki kişi bunları fark etsin, Tanrı'ya yönelsin ve kendini tanısın.

Hallac: Ben Tanrı'nın görünen yüzüyüm, Tanrı benim gizli yüzümdür.

Doğrusu Hallac bu düşüncelerinin bedelini canı ile ödemiştir. Fakat o aşk ve sevginin ehli idi. Onun için ölüm üzülecek bir şey değil idi. Nitekim ona göre, yukarıda da ifade ettiğimiz gibi ölüm bir yeniden doğuştur. Onun felsefi düzeyi, kendi zamanında anlaşılamadı, bu yüzden de hayatının çoğunu sıkıntılar ve zulümler içerisinde geçirdi. Lakin yine de inancından dönmedi. Zamanın iktidar sahipleri olan Abbasiler'e karşı, o dönemde gerçekleşen Kırmati isyanından sonra, zamanın Abbasi meliği Hamid, Hallac'ı da bu isyancılardan biri olarak gösterdi ve 922 yılında onu astı. 22 Mart 922 yılında vahşi bir biçimde öldürüldü: Canlı olarak önce ayaklarını kestiler sonra vücudunu çarmıha gerdiler. Bu şekilde bir gün kaldıktan sonra da vücudunu yakıp küllerini de Dicle'ye attılar.

Kaynaklar son sözlerinin şöyle olduğunu ifade eder:

“Benzim sararmış fakat bu korkudan değil kanımın akışındandır. Kanım size haramdır. Çünkü ben İslam ve İman üzereyim.”

Bunlar da İlginizi Çekebilir
arşiv HABER ARŞİVİ
BİTLİS HABER13 YORUM KURALLARI
Haber İhbarı
Bitlis Nöbetçi Eczaneleri
Bu haber ilginizi çekebilir! Kapat


Sitedeki tüm harici linkler ayrı bir sayfada açılır. Siteadi harici linklerin sorumluluğunu almaz.