Şehir, doğusunda Solhan, güneyinde Genç, kuzeyinde Adaklı, kuzeydoğusunda Karlıova, kuzeybatısında Kiğı ilçeleri ve batısında ise Elazığ ili ile çevrilidir. Bingöl merkez ilçenin 2021 istatistiklerine göre nüfusu 168,953 kişidir.
Şehrin tarihi geçmişi oldukça zengindir. Bingöl'ün eski adı Cebel-cur olarak bilinir ve Cebel dağ ile Cur (akan) kelimelerinden türetilmiştir. Bu isim zamanla "Çapakçur" olarak değişmiş ve bu ad, akıntısı temiz su anlamına gelir. Ünlü Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, bu ismin Büyük İskender tarafından verildiğini ve İskender'in burada ağrılarına şifa bulduğunu anlatır. İskender, suya "Çapakçur" adını verir ve kendi adına bir kale yapılmasını ister. Bu nedenle şehrin adı zamanla Çapakçur şeklinde telaffuz edilmiştir. Bazı kaynaklarda ise "Mingöl" olarak geçen şehir ismi, bin tane göl anlamına gelir. Bingöl, aynı zamanda Çevlik, Çorlik veya Çolik gibi isimlerle de anılmıştır. 1944 yılında Çapakçur resmi olarak Bingöl olarak değiştirilmiştir.
Tarihsel olarak Bingöl, Urartuların sınırında bulunur ve tarihi Urartu Yolu bu şehirden geçer. Şehir daha sonra sırasıyla Asurlular, Persler ve Büyük İskender'in hâkimiyeti altına girmiştir. İslam orduları 651 yılında şehri fethederek İslam hâkimiyetini başlatmıştır. Ancak şehrin hâkimiyeti sık sık Bizans ve Müslümanlar arasında değişmiştir. Malazgirt Zaferi ile Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun hâkimiyetine geçen Bingöl, daha sonra Eyyûbîler, Harezmşahlar, Timur ve Safevîler'in egemenliğine girmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun 9. padişahı I. Selim döneminde Bingöl, Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1936 yılında ise Bingöl ilinin merkezi olarak ilan edilmiştir.
Coğrafi olarak Bingöl, Çapakçur Ovası üzerine kurulmuştur ve denizden 1151 metre yüksekliktedir. Şehir, İran transit yolunun üzerinde ve Diyarbakır-Bingöl-Erzurum yol güzergahında bulunur. Bingöl'ün yüzölçümünün %22.82'si merkez ilçeye aittir.
Bingöl, deprem riski taşıyan bir bölgede yer alır. Özellikle 1971 ve 2003 yıllarında meydana gelen büyük depremler şehirde önemli yıkımlara neden olmuştur.
Bingöl, zengin tarihi ve doğal güzellikleri ile dikkat çeken bir şehir olarak bilinir. Türkiye'nin bu güzel bölgesinde keşfedilmeyi bekleyen birçok tarihi ve doğal cazibe noktası bulunmaktadır.
