Muhammed Tapar'ın Sultanlık Dönemi ve İktidar Mücadeleleri
Sultanlık dönemi boyunca Bağdat'ta hüküm sürmüş, ancak Büyük Selçuklu hanedanının başkanı olarak kabul edilse de Horasan ve Maveraünnehir'de hüküm süren kardeşi Sultan Ahmed Sencer daha büyük bir güce sahipti.
Muhammed Tapar'ın saltanatı sırasında önemli olaylardan biri, 1107 yılında Halep atabeyi Rıdvan ile birlik olup Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan'a karşı Musul Muharebesi'ne girişmesidir. Bu muharebe sonucunda I. Kılıç Arslan hayatını kaybetmiştir.
Sultan Muhammed Tapar, saltanatı boyunca kardeşi Sultan Berkyaruk ile önemli askeri mücadeleler yaşamıştır. Muhammed Tapar, 1100 yılında kardeşine karşı bir muharebede galip gelmiş, ancak 1101 ve 1102'deki çatışmalarda mağlup olmuştur. İki taraf arasında yapılan antlaşma sonucunda Muhammed Tapar'a Melik unvanı verilip Suriye, Diyarbakır, Irak'ın Fırat Nehri kıyıları bölgeleri, Ermenistan, Mugan, Gürcistan ve Azerbaycan yörelerinde hükümdarlığı kabul edilmiştir.
Ancak Muhammed Tapar, bu bölgelerle yetinmemiş ve Sultan Berkyaruk'a karşı tekrar isyan etmiştir. Bu çatışmalar sonucunda 1104 yılında Berkyaruk ölmüş ve Muhammed Tapar, Büyük Selçuklu Devleti'nin batı bölgelerinin tek hükümdarı olmuştur. Horasan ve Maveraünnehir'de ise Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer hüküm sürmeye devam etmiştir.
Muhammed Tapar'ın döneminde önemli bir olay da Nizarî İsmailîlerine karşı askeri sefer hazırlığıdır. Ancak bu sefer için Tabaristan'ın Bavendiler hükümdarı IV. Şehriyar'ın desteğini alamamıştır. Bu süreçte IV. Şehriyar'ın oğlu Ali, Sultan Muhammed Tapar'ın sarayına gönderilmiş ve bu durum Bavendiler ile Selçuklular arasında bir aile birliği oluşturmuştur.
Muhammed Tapar döneminde Selçuklu Veziri olarak görev yapmış olan Ahmed bin Nizam-ül Mülk, devletin önemli işlerinde etkili bir rol oynamış ve Tabaristan'da Mazeedi hükümdarı Sayfeldavla Sadaka bin Mansur'a karşı başarılı bir askeri sefer yönetmiştir. Ancak Muhammed Tapar'ın hükümetindeki rolü sona ermiş ve yerine Hatirelmülk Ebu Mansur Maybudi Vezir olarak atanmıştır.
Muhammed Tapar, 1118 yılında Bağdat'ta ölmüştür ve yerine oğlu II. Mahmud geçmiştir. Sultan Muhammed Tapar'ın ölümünün ardından, Ahmed Sencer Horasan ve Maveraünnehir'de hükümdarlığını sürdürmüştür. Bu dönem, Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun içinde bulunduğu karmaşık siyasi yapıyı yansıtmaktadır.
