Dargeçit, geçmişte farklı isimlerle anılmış bir ilçedir. Kher-Boran, Kfar-Boran, Kerburan, Kerboran gibi farklı adlarla anılan bu yer, MS 4. yüzyılda Samanilerin iktidarı döneminde Hristiyanlıkla tanışmıştır. İlçeye ilk yerleşenler, Mardokeliler olarak bilinen bir aile tarafından kurulmuş olup, tam olarak ne zaman olduğu bilinmemekle birlikte Süryani bir aile tarafından şehir kurulduğu söylenir. Aynı zamanda ticaret yollarının kavşağında bulunmasıyla da ün kazanmıştır. Dargeçit, zamanla göçlerle büyümüş ve 1900'lerin başında beş yüz ailenin yaşadığı bir yer haline gelmiştir.
30 Aralık 1985 tarihinde belediye statüsü kazanarak beldeye dönüşen Dargeçit, 1987 yılında Midyat ilçesinden ayrılarak ilçe olmuştur.
Coğrafya:
Dargeçit, Mardin iline bağlı şirin bir ilçe merkezidir. Yaklaşık olarak 550 km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir ve ortalama rakımı 900 m civarındadır. Doğusunda Şırnak ilinin Güçlükonak ilçesi, batısında Midyat, kuzeyinde Batman iline bağlı Gerçüş, güneyinde ise Şırnak iline bağlı İdil ilçesi ile çevrilidir.
Bu ilçe, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en dağlık yörelerinden biri olan Mardin ilinin toprakları içinde yer alır. Ancak Dargeçit ilçesi, yüksek dağlarla çevrili değildir. Site Dağı, ilçenin en yüksek noktasıdır. İlçenin büyük bir kısmı palamut ve meşe ağaçlarıyla kaplı ormanlık alanlardan oluşur.
Dicle Nehri, ilçenin 10-12 km doğusundan geçerken, ilçenin güneyinde Akyol Köyü ile Belen Köyü arasından akan bir akarsu bulunur. Bu akarsu, kış aylarında taşkınlarla coşarken yaz aylarında kurur. Ancak bu akarsu sayesinde sulama amaçlı tarım yapılır. Ayrıca Kuyubaşı köyü yakınlarında yer altından çıkan su, sulu tarım için kullanılır.
Dargeçit, doğal gölleri barındırmamakla birlikte yer altı sularının yetersiz olması nedeniyle bazı köylerde içme suyu, yağmur sularıyla doldurulan kuyulardan sağlanır. Bu nedenle ilçede bulunan beş su değirmeni, su kanalları önünde yer alır.
İklim:
İlçede karasal iklim hüküm sürer. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve yağışlı geçer. Genellikle doğu ve güneydoğudan esen rüzgarlar, bu bölgede etkili olur. Kış ve ilkbahar ayları yağışlıdır.
